Publiek Private Samenwerking in Helmond

NGB-Werkbezoek voor Burgemeesters van 9 april 2001

Steeds vaker slaan overheid en bedrijfsleven de handen ineen om grote, kapitaalintensieve projecten op efficiënte wijze te realiseren. Om de mogelijkheden van publiek privaat samenwerken voor gemeenten onder de loep te nemen was het kasteel van Helmond de sfeervolle ambiance waar op 9 april jl. met elkaar van gedachten kon worden gewisseld.

Beleidsvisie gemeente Helmond

Na een welkomswoord van dagvoorzitter John Roos, directeur van ons bureau, werd de specifieke beleidsvisie van de gemeente Helmond toegelicht door het hoofd Projectbureau a.i. Helmond, de heer Gert van Appeldoorn.

De gemeente Helmond heeft als GSB gemeente, sinds 1980 een forse groei doorgemaakt. In de ruimtelijke ontwikkeling is dit terug te zien in meerdere projecten die door de inzet van PPS zijn gerealiseerd. Nadat de grondpolitiek decennialang uit beeld was, vroeg de gemeente Helmond zich af hoe inhoud kon worden gegeven aan de regie-functie bij de verwezenlijking van ruimtelijke beleid. Samenwerking met derden werd als uitgangspunt genomen voor een actieve grondpolitiek. Vooral de financiële consequenties van deze samenwerking blijken de keuze voor de juiste werkvorm te beïnvloeden. Vragen over de gemeentelijke autonomie, de meerwaarde voor alle betrokken partijen, het kweken van wederzijds vertrouwen en risicomanagement werden met Helmondse voorbeelden toegelicht. Concluderend vereist het traject van besluitvorming over PPS nauwgezetheid, zorgvuldigheid en bewaking van het proces zowel bij de publieke als bij de private partner.

PPS-constructies

Na deze ervaringen uit de praktijk volgde een uiteenzetting over de opzet van PPS-constructies vanuit het oogpunt van de private partner. De heer Cees van Bemmel, directeur Commerciële Zaken en Marketing van Van Wijnen Groep NV uit Baarn gaf de private visie op de essentiële factoren die PPS tot een succes kunnen maken. Deze factoren hebben ten eerste betrekking op de basishouding van partners naar elkaar toe. Tevens is de inzet van deskundigheid van private partners als aanvulling op gemeentelijke deskundigheid ter sprake gekomen. Wie neemt er het initiatief, welke planning is haalbaar, hoeveel partners zijn werkbaar binnen een traject? Al deze vragen kwamen aan de orde en als uitsmijter gaf de heer van Bemmel aan de aanwezige burgermeesters het advies dat "elk project recht heeft op zijn eigen crisis". Op voorhand is niet alles te organiseren, de dynamiek van publieke en private organisaties verschilt.

"Hatématerrein"

Na deze waarschuwende woorden was het de beurt aan de heer Willem Wiersma, projectdirecteur van Van Wijnen Groep, die een korte toelichting gaf op het PPS-project "Hatématerrein". In dit project werken drie partners samen, te weten de gemeente Helmond, Van Wijnen Groep en Gamma Holding. Het projectterrein is een nauwelijks bebouwd gebied van rond de 20 ha dat door de projectontwikkelaar is gekocht. Op dit moment bevindt het project zich nog in de "pré-natale" fase. Beleidsafspraken en financierings-constructies zijn in de maak. Er is gekozen voor een BV-constructie, wat als voordeel heeft dat een partner die zich niet langer aan het project wil committeren door het verkopen van haar aandelen zich terug kan trekken zonder dat het project daardoor verder in het slop hoeft te geraken. Dit impliceert dat elke partner de verantwoordelijkheid heeft een koper voor haar aandelen te zoeken als zij uit het project wil stappen. Zodoende wordt continuïteit gewaarborgd. Deze continuïteit wordt door de publieke partij nagestreefd aangezien de gemeentelijke beleidslijnen dienen te worden gerealiseerd. Ook de private partij is echter gebaat bij continuïteit van het project aangezien haar commerciële belangen bij afhaken kunnen worden geschaad.

Na deze inleidingen vervoegde het gezelschap zich naar de lunchkamer, waar in de middeleeuwse sferen van kasteel Helmond de inwendige mens aan centraal stond.

Helmond

Het middagprogramma bestond uit een rondrit door Helmond. Deze industriestad, bekend van de Vliscofabrieken blijkt al geruime tijd niet meer te voldoen aan het stereotype beeld van de "grauwe industriestad". Dat dit voor het merendeel der burgemeesters een aangename verassing was, werd per gereden kilometer duidelijker. Het Hatématerrein, dat nog wel voldoet aan dit stereotype beeld, werd bezocht om een korte impressie te krijgen van het projectgebied. De rit ging vervolgens naar de wijk Dierendonk en de schellen vielen uit de ogen der ongelovigen. Deze wijk bestaat uit 1800 koopwoningen die de gemeente in samenwerking met het Bouwfonds Woningbouw heeft gerealiseerd.

Dierendonk

Dierendonk is een tuindorp in de stijl van de jaren '30 waar wonen verweven is met bos en water. Geen huis is hetzelfde in dit beekdal, dat al 20 jaar geleden werd aangemerkt als bouwlokatie. De wijk is een voorbeeld voor andere PPS-projecten in heel Nederland en vormt een prachtig resultaat van een geslaagde samenwerking tussen publieke partners die de regie voeren en private partners die al hun deskundigheid en creativiteit kwijt kunnen in een dusdanig ambitieus project. Door risico's te verdelen komen ambities binnen bereik die zonder samenwerking onhaalbaar zijn.

Brandevoort

De reis vervolgde zich naar een compleet nieuw dorp in aanbouw met de naam Brandevoort. Dit vindt plaats aan de westzijde van de stad op de grens met Eindhoven. Deze "klassieke nederzetting op de grens van stad en landschap" zal worden vormgegeven door in de komende jaren 6.000 woningen te realiseren. Ook hiervoor is gebruik gemaakt van een PPS-constructie. Het gezelschap van burgemeesters bracht een bezoek aan het infocentrum dat gevestigd is in de reeds gerealiseerde wijk "De Veste" die -gebouwd op een terp- uitkijkt over het omringende gebied. Het concept dat gebruikt wordt voor de bouw van Brandevoort breekt met oudere stedekundige zienswijzen. Brandevoort dient geen buitenwijk te worden, maar een compleet dorp met een eigen centrum. Door dit geheel nieuw te bouwen kan rekening worden gehouden met de eisen die de hedendaagse burger heeft.

Succesfactoren PPS-constructies

Bij terugkeer op het Kasteel van Helmond bleek de waardering van de zojuist aanschouwde resultaten van PPS-constructies bij de deelnemers. Op basis van de inhoudelijke componenten, die in het ochtendprogramma aan de orde waren gekomen, aangevuld met de excursie langs reeds gerealiseerde en in ontwikkeling zijnde PPS-projecten, overheerste de vraag dat als PPS in Helmond tot goede resultaten kan leiden, het een alternatief zou kunnen zijn voor de eigen gemeente. Uit de vragen bleek echter wel dat verdere uitdieping met betrekking tot PPS en lokale situaties tot zeer verschillende uitkomsten kan leiden. Het kiezen van partners en een juiste juridische constructie is afhankelijk van een groot aantal factoren. Het kenniscentrum PPS van het ministerie van Financiën richt zich op het in kaart brengen van deze factoren en kan daar voor een gemeente een adviserende rol in spelen.

Bij de afsluiting van de bijeenkomst werd duidelijk dat het laatste woord nog niet is gesproken over PPS als alternatieve vorm van samenwerking voor gemeenten.

«« naar webartikelen